تماس 021-56587600

سیمای شهری

اکتبر 1, 2016

یکی از مهمترین مسائلی که نظر شهرسازان امروز ایران را به خود جلب کرده مساله سیمای شهر ایرانی است. فقدان هویت ، نابسامانی و اغتشاش بصری یکی از مهمترین انتقاد هایی است که به سیمای شهر امروز ایرانی می شود. عوامل چندی در شکل دادن به سیمای شهر موثرند که یکی از معمترین آنها نماهای شهری است.

سیمای هر شهر پدیده ای است که در زنام طولانی و بر اقر روند ساخت و ساز های متوالی در شهر شکل می گیرد. در این میان نماهای شهری نیز که از مهمترین هوامل موثر بر سیمای شهر به شمار می آیند در چنین فرآیند بلند مدتی شکل می گیرند.

از سویی دیگر ، رضایتمندی شهروند از سیمای شهری بدون تردید نه تنها بر آرامش و کارایی آنان اثر می گذارد بلکه در ایجاد احساس علاقه مندی به مکان آنان نیز موثر است. بنابراین مساله طراحی شهری و پرداختن به امر ساماندهی نماهای شهری تنها از بهد هنری جایز نیست بلکه در ابعاد روانی و احتماعی نیز اهمیت دارد.

تا پیش از این قرن تا ثبل از دوران مدرن و متداول شدن سبک مدرن در معماری حتی در اروپا نیز به هماهنگی و رابطه ی بین بناهای مجاور توجه شده است. توجه به معماری زمینه در طراحی دوره رنسانس به شدن اهمیت یافت به طوری که به یکی از اصول مهم طراحی شهری در این دوره بدل گردید.

سیما و منظر شهری و چگونگی کیفیت آن ، از حقوق مسلم شهروندان می باشد. درست است که قطعات زمین واقع در مجاورت خیابان اصلی و فرعی عموما دارای کالکیت خصوصی هستند و هر مالک می تواند در چهارچوب ضوابط و مقررات شهرسازی نسبت به انتخاب و اجرای (( نمای )) مناسب با سلیقه خود اقدام کند ، ولی از آنجا که معابر شهر دارای مالکیت عمومی هستند و خمه شهروندان حق استفاده از آنها را دارند. طبعا حداره های این معابر نیز که پیوسته در معرض (( دید )) و (( نگاه )) شهروندان قرار دارد ، به صورت غیر مستقیم نوعی حقوق عمومی تلقی می شود و نباید صرفا دربرگیرنده ملاک ها و سلیقه های مالکان خصوصی باشد. اهمیت این موضوع زمانی بیشتر می شود که بدانیم انسان ها از محیط پیرامون خود به خصوص محیط کالبدی شهر و سیمای آن تاثیر می پذیرند و از آن مهمتر آنکه این تاثیر در رفتار انسان نسبت به محیط و نسبت به دیگر شهروندان تجلی می گردد. نکته دیگر اینکه شهر ها امروزه در سهم گیری کش.رشان از اقتصاد جهانی نقش عمده ای بازی می کنند و در این زمینه رقابت فشرده و اعلام نشده ای میان شهر های مطرح جهان حاکم است تا نقش بیشتر و چشمگیری در اقتصاد منطقه ، کشور و سطح بین المللی بر عهده گیرند. تجربیات جهانی نشان می دهد که عرضه فضاهای شهری مطلوب در راستای افزایش جذابیت های فرهنگی و اقتصادی است و جزو سرمایه گذاری هایی است که در اندک مدتی پاسخ شهروندان را در پی دارد.

در پاسخ به این پرسش مهم که (( چرا سیمای کالبدی شهر های کشور ما مطلوب و زیبا نیستند ؟ )) در دیدگاه متمایز وجود دارد ؛ عده ای از متخصصان و کارشناسان آن را مقوله ای صرفا (( فرهنگی )) می دانند و معتقدند که سیمای و منظر شهری و چگونگی آن متاثر از فرهنگ جامعه است. در مقابل جمعی دیگر را دقیده بر این است که چهره مخدوش ، عبوس و آفت زده سیمای کنونی شهر های ما ، حاصل بی توجهی ها و کم کاری های دست اندرکاران مربوطه و همچنین حرکت شتاب آلود برای نوسازی طی دهه های اخیر می باشد و برای اثبات ادهای خود به این نکته اشاره می کنند که در گذشته های نه جندان دور ، شهر های کشور ما از بسیاری خاصیت های منسجم و هماهنگی بصری برخوردار بوده اند

فارغ از این بحث که کدام دیدگاه های یاد بشده منطقی تر است ، تردید نباید داشت که شکل گیری سیمای کالبدی شهر ها از عوامل فراوانی تاثیر می پذیرد. مالکان ، مجریان ، قوانین ، شهرداری ها ، فرهنگ ، اعتقادات و … از جمله عناصر و عواملی هستند که در شکل دهی سیما و منظر شهری ذی مدخل می باشند. از میان این عوامل ، نقش مهندسان ساختمان به ویژه مهندسان معمار بسیار مهم و تعیین کننده است. مهندسان با طراحی و اجرای تک بناها در سطح شهر ، پازل سیمای شهری را به مرور شکل می دهند. اگر به نمای ساختمان واحد ، بدون در نظر گرفتن نمای دیگر ساختمان ها فکر شود ، همگونی نمای شهری در کلیت آن از دست می رود. تناقض میان جنبه شهری و بیان فردی نما در صورتی می تواند از بین برود که ساختمان جرئی از شهر در نظر گرفته شود و ارتباطات آن با محیط اطراف کاملا لحاظ شود.

مساله توجه به سیمای شهر ، فقدان آن و کوشش در شناسایی و به وجود آوردن آن از مهمترین مشکلات شهر است. افزایش جمعیت که مدام زندگی شهر ها را تهدید می کند و از جمله عوامل فساد و پستی در شهر هاست؛ روی آوردند  بی رویه جمعیت روستاها به شهر ها و شهر های بزرگ ، مساله ترافیک ، مساله آلودگی هوا ، مساله فضای سبز و فضای باز و بسیاری مسائل دیگر مانند آن ف در عین آت که به جای خود شایان توجه و سزاوار اندیشه ی فراوان اند ، مسائلی هستند که درباره شان به طور کلی و نسبی چندین برابر مسائل سیمای شهر و مشکلات آن سخن گفته شده و کتاب و مقاله به رشته تحریر در آمده است.